หลวงพ่อนิพนธ์ แห่งวัดถ้ำกระบอก

ในตำนานปฐมบทของถ้ำกระบอกจนถึงปัจจุบัน ไม่มีการกล่าวถึง หลวงพ่อนิพนธ์ หรือ สามเณรนิพนธ์ ใดๆ เลย ทั้งที่จริงแล้ว ท่านถือว่าเป็นสามเณรที่จัดว่ามีบทบาทในยุคเริ่มต้นของถ้ำกระบอก อาจจะมากกว่าเจ้าอาวาส ท่านจำรูญ ปานจันทร์ หรือรองเจ้าอาวาส ท่านเจริญ ปานจันทร์ เสียอีก เพราะเหตุใดหรือ

นับตามศักดิ์ ท่านจำรูญ และท่านเจริญ เป็นลูกของพี่ชายแม่ชีเมี้ยน  ส่วนท่านนิพนธ์เป็นลูกของแม่ชีเมี้ยน  จึงนับได้ว่าเป็นลูกพี่ลูกน้องกัน  ในยุคแรกที่แม่ชีเมี้ยน พาพระ 6 รูป คือ พระจำรูญ พระเจริญ พระประสาน พระประเสริฐ พระวิชัย สามเณร 3 รูป คือ สามเณรนิพนธ์ สามเณรชลอ สามเณรมูน รวมทั้งแม่ชี 2 รูป คือ แม่ชีอ่ำ และแม่ชีภักดี ขึ้นถ้ำกระบอก หาใช่เป็นความบังเอิญไม่  เป็นความตั้งใจของแม่ชีเมี้ยน ซึ่งได้เคยกล่าวว่า สถานที่นี้ พระพุทธโคดมเคยมาหลบฝน เมื่อครั้งเสด็จมาประเทศไทย สมัยนั้น บริเวณนั้นยังเป็นชายทะเล และถูกน้ำซัดกลายเป็นถ้ำ จึงเป็นที่เหมาะแก่การทำกิจของสงฆ์ เพื่อเดินตามรอยของท่าน  ท่านจำรูญ และสามเณรนิพนธ์ เป็นเพียงสองท่าน ที่ได้เล่าเรียนวิชาสมุนไพรจากแม่ชีเมี้ยน และเนื่องด้วยท่านจำรูญ และท่านจำเริญต้องฝึกปฏิบัติตามคำสอนของแม่ชีเมี้ยน ดังนั้นภาระของสามเณรนิพนธ์ จึงมีหน้าที่ในการหาเสบียง  เมื่อเริ่มมีการรับรักษาด้วยสมุนไพร ญาติโยมในยุคแรกจึงเป็นลูกศิษย์ของท่าน และถ้าบุคคลใดมีคุณสมบัติพร้อม ก็จะให้เข้าหาท่านจำรูญได้

ลูกศิษย์ที่มีชื่อเสียงในสมัยนี้ อาทิเช่น คุณอาภัสราและคุณปวีณา หงสกุล ท่านพลเอกวัฒนชัย ฉายเหมือนวงศ์ เป็นต้น  ภาพที่บุคคลรุ่นก่อนนำมาให้ดู จะเห็นขบวนลูกศิษย์ที่เดินธุดงค์ตามท่านนิพนธ์ จะมีขบวนยาวมากจนไม่น่าเชื่อ แต่ชื่อของท่านได้เลือนจากถ้ำกระบอกไป อันเนื่องจากเหตุความคิดไม่ตรงกันกับท่านจำรูญและจำเริญ ในการเรียกเก็บเงินจากผู้ป่วยยาเสพติด ซึ่งท่านถือว่าเป็นการผิดคำสัญญาที่ให้ไว้เมื่อครั้งแรกเริ่มก่อนจะดำเนินกิจกรรม  ด้วยเหตุที่เป็นน้อง แม่ชีเมี้ยนจึงให้ท่านลาสิกขา ออกจากถ้ำกระบอกไปเมื่อปี 2510 และไม่มีผู้ใดกล่าวถึงอีกเลย

หมายเหตุ ข้อมูลจากสาธารณสุข ระบุว่า สิทธิ์ในการเปิดรักษายาเสพติดของถ้ำกระบอก จะส่งต่อให้แก่ผู้ที่ทำยาสมุนไพรได้เท่านั้น  ดังนั้น ก่อนท่านจำรูญจะมรณภาพ จึงได้ให้ท่านนิพนธ์ มาเป็นผู้รับช่วงต่อ เพื่อให้สิทธิ์ดังกล่าวยังคงอยู่ และเป็นที่น่ายินดี ที่มูลนิธิไทยกรุณาได้สนับสนุนกิจกรรมของท่านนิพนธ์ในการเปิดรับรักษายาเสพติดขึ้นอีกครั้งที่ จ.กาญจนบุรี เมื่อเร็วๆนี้